Luitingh-SijthoffLuitingh-Sijthoff

Dan Simmons

Dan Simmons

In de bloemlezing Verre Horizons is van Dan Simmons het Hyperion-verhaal 'Weeskinderen van de Helix' / 'Orphans of the Helix' (1999) opgenomen. Het verhaal speelt eeuwen na het laatste boek van deze serie, De opkomst van Endymion.
De vier Hyperion en Endymion-boeken beslaan meer dan dertien eeuwen, tienduizenden lichtjaren in de ruimte, meer dan drieduizend pagina's voor de lezer, de opkomst en ondergang van minstens twee interstellaire beschavingen en meer ideeën en theorieën dan een auteur ooit volledig zou kunnen uitwerken. Ze vormen, met andere woorden, een space opera.

Let op: deze tekst is tevens een samenvatting van de boeken!Zoals de recensent van The New York Times opmerkte over het laatste boek in de serie: 'Toch is De opkomst van Endymion, net als de drie voorafgaande delen, ook een regelrecht actieverhaal, compleet met persoonlijke gevechten en ruimteoorlogen, dat zich slechts van de conventionele space opera onderscheidt door het belang van wat er op het spel staat: niets minder dan de redding van de menselijke ziel.'
De redding van de menselijke ziel - in de betekenis van een zoektocht naar de essentie van wat ons menselijk maakt en houdt - is inderdaad het verbindende thema tussen al deze ruimteoorlogen, donkere tijden, nieuwe samenlevingen en de komst van een nieuwe messias.

In Hyperion maken we kennis met zeven pelgrims die het Wereldweb van de Hegemonie van de Mensheid doorkruisen op weg naar het Dal van de Tijdtombes op de planeet Hyperion. In Chauceriaanse stijl vertellen zes van de pelgrims (een van hen blijft niet lang genoeg in leven) elkaar hun persoonlijke verhaal en de reden waarom ze aan de pelgrimstocht zijn begonnen. Ze steken de Zee van Gras over en overwinnen allerlei andere obstakels op hun tocht naar de Shrike, het dodelijke monster van de Tijdtombes, deels een machine, deels een tijdreizende godheid, deels een engel der wrake, opgebouwd uit scherpe doornen, stekels, klauwen en tanden.

Het is de bedoeling dat de wens van een van de pelgrims door de Shrike zal worden vervuld. De anderen zullen sterven. Via hun verhalen horen we over de TechnoKern (een verborgen, manipulerende groep Autonome Intelligenties die aan de menselijke controle zijn ontsnapt), de verwoeste (of misschien slechts ontvoerde) Oude Aarde, de pseudo-oorlog tussen de Hegemonie en de aan de ruimte aangepaste, vanuit de mens geëvolueerde Ousters, en de ontdekking (en verwerping) door een jezuïtische priester van een kruisvormige symbioot die iemand fysiek uit de dood kan laten herrijzen. Het verhaal eindigt met de aankomst van de pelgrims in het Dal van de Tijdtombes.

De ondergang van Hyperion begint waar Hyperion eindigt, maar gebruikt heel andere verhaaltechnieken en structuren voor de uitwerking van de thema's van John Keats: waarom individuen en soorten niet vrijwillig hun plaats in de orde der dingen opgeven als de evolutie hun vertelt dat het tijd wordt om te gaan. De pelgrims uit het eerste deel merken dat hun lot niet zo simpel is als ze hadden gedacht. De Tijdtombes openen zich, mysterieuze berichten en boodschappers uit de toekomst maken duidelijk dat de strijd om de menselijke ziel nog vele eeuwen zal voortduren, de Shrike richt enorme slachtingen aan, maar doodt toch niet iedereen en vervult ook geen wensen.
De complexe interstellaire samenleving van de Hegemonie met haar Wereldweb-farcaster wordt als een mierenhoop uiteengeschopt door een interstellaire oorlog - hoewel onduidelijk is of die oorlog nu wordt uitgevochten tussen de Hegemonie en de Ousters, of tussen de mensheid en de TechnoKern. Een van de pelgrims, Brawne Lamia, is zwanger van haar minnaar (de John Keats-cybride die door de TechnoKern is geschapen) en volgens de geruchten zal haar kind niemand anders zijn dan 'Zij die Verkondigt', de volgende messias van de mensheid.
Een andere pelgrim, Fedmahn Kassad, reist naar de toekomst om zijn noodlot tegemoet te gaan in de strijd met de Shrike. Een derde, Sol Weintraub, weet op het laatste nippertje te voorkomen dat zijn dochter, die steeds jonger wordt, totaal verdwijnt, maar is nu gedwongen om samen met haar door een Tijdtombe naar hun eigen gecompliceerde plaats in het mozaïek van de toekomst te reizen.
De vierde pelgrim, de Consul van de Hegemonie, vertrekt met een oud ruimteschip waarvan de AI is bezield met de persoonlijkheid van de dode John Keats-cybride en keert terug om de puinhopen van de Hegemonie te verkennen. De vijfde pelgrim, een priester, sterft maar wordt herboren via de kruisvorm als de jezuïet wiens belevenissen hij vertelde: de huidige paus van een herboren Katholieke Kerk. De laatste levende pelgrim, de zevenhonderd jaar oude dichter Martin Silenus, die dit hele verhaal vertelt, blijft obscuur en chagrijnig als altijd.

Endymion begint 274 jaar na de ondergang van de farcasters. Alles is ingestort - zoals meestal in de zogeheten donkere jaren tussen twee perioden van bloei - maar de Pax, de civiel-militaire arm van de herboren Katholieke Kerk, weet haar domein nu uit te breiden tot het grootste deel van de voormalige Hegemonie. De Kerk en de Pax houden de burgers onder de duim met hun monopolie op de wederopstanding. Wat de meeste mensen niet weten is dat de Kerk een duivelspact heeft gesloten met de inmiddels verborgen TechnoKern en de kruisvorm-symbioot gebruikt om haar volgelingen weer tot leven te wekken en tot gehoorzaamheid te dwingen.
Opeens verschijnt een elfjarige messias ten tonele. Ze heet Aenea, ze is de dochter van Brawne Lamia en ze heeft via de Tijdtombes een vlucht van drie eeuwen gemaakt. Maar zodra ze zich laat zien, openen de Pax, de Kerk en de TechnoKern de jacht op haar, in een wanhopige poging haar te vernietigen. De nog altijd levende, nog altijd obscene en nog altijd chagrijnige dichter Martin Silenus geeft een jonge soldaat en moordenaar, Raul Endymion, opdracht het meisje te redden en haar te escorteren waar ze ook maar naartoe wil, aan boord van het teruggekeerde schip van de inmiddels overleden Consul.
Endymion bestaat voor een belangrijk deel uit een grootscheepse jacht door de ruimte. Raul, Aenea en de blauwe androïde A. Bettik vluchten voor de Pax om hun eigen leven en misschien wel de toekomst van de hele mensheid te redden. Inmiddels heeft de Kerk een monster losgelaten dat door de TechnoKern is geschapen. Rhadamanth Nemes doet de dodelijke Shrike verbleken tot een zondagsschoolleraar. Aan het eind van Endymion weten Aenea, Raul en de gewonde A. Bettik te ontkomen naar de Oude Aarde - die niet is verwoest, maar overgebracht naar de Kleine Maghellaese Wolk door buitenaardsen die slechts bekendstaan als de Leeuwen, de Tijgers en de Beren. Ons drietal neemt zijn intrek in Taliesin West van Frank Lloyd Wright, waar de jonge Aenea architectuur studeert.

De opkomst van Endymion begint vier jaar na de gebeurtenissen in Endymion. Aenea, inmiddels zestien, weet dat ze moet terugkeren naar de ruimte die door de Pax wordt beheerst om haar rol als 'Zij die Verkondigt' te kunnen vervullen. Raul, haar beschermer en vriend, voelt daar niets voor. Het principe van het martelaarschap - zeker het martelaarschap van zijn geliefde Aenea - stuit hem tegen de borst. Aenea stuurt Raul 'vooruit' per farcaster, maar zijn reis van enkele weken geeft Aenea de kans om vijf jaar ouder te worden, dankzij het wonder van de tijdsdilatatie en de tijdschuld van Rauls interstellaire reis met het oude schip van de Consul.
Als ze elkaar weer terugzien is Aenea een volwassen vrouw die haar rol vervult als 'Zij die Verkondigt'. De Pax zit nog steeds achter haar aan. De Kerk wil haar doden. Het monster Nemes heeft gezelschap gekregen van drie even sterke en destructieve klonen. Temidden van dit alles, tussen de wolken van het hooggebergte van T'ien Shan, worden Aenea en Raul voor het eerst geliefden. Raul, de verteller in deze twee boeken, krijgt steeds meer moeite met de gedachte dat Aenea de messias zal worden die door zovelen wordt verwacht. Raul is niet de slimste figuur in deze boeken, maar wel heel trouw, vreselijk verliefd en verstandig genoeg om te weten welk lot een messias meestal wacht.
De opkomst van Endymion eindigt in tragedie, martelingen, dood en scheiding, gevolgd (niet wonderbaarlijk maar wel onvermijdelijk) door inzicht en de hereniging van Raul en Aenea. De Pax heeft haar vermoord en daardoor ongewild haar eigen ondergang veroorzaakt via Aenea's Gemeenschappelijke Moment, waarin alle menselijke wezens op alle werelden een glimp hebben opgevangen van de waarheid achter de Pax, de Kerk, de kruisvorm en de parasitaire TechnoKern. Maar tijdens haar 'vijf jaren van afwezigheid', toen Raul op reis was, heeft Aenea met hulp van de Shrike een sprong door de tijd gemaakt van één jaar, elf maanden, één week en zes uur. Die tijd brengt ze nu samen met Raul door op de Oude Aarde. De aarde is leeg, gelouterd en vernieuwd. En de Leeuwen, de Tijgers en de Beren hebben hem weer teruggebracht naar zijn eigen plaats in ons zonnestelsel.
De dichter Martin Silenus, een vaste figuur in alle boeken, sterft kort na het huwelijk van Raul en Aenea. Een van zijn laatste opmerkingen is gericht aan het schip van de Consul, dat ook duizend jaar en vier dikke boeken heeft meegemaakt: 'Tot ziens in de hel, schip.'
Aan het einde van De opkomst van Endymion houdt de mysterieuze Shrike de wacht bij het graf van Martin Silenus op de Oude Aarde. Dankzij Aenea's offer is de mensheid vrij om 'de taal van de doden te leren' door contact te maken met de empathische laag onder het heelal. Iedereen kan zich nu verplaatsen waarheen hij of zij maar wil. Raul en Aenea vliegen weg op hun oude Hawking-mat voor hun huwelijksreis op de verlaten, maagdelijke Oude Aarde, '... onze nieuwe speeltuin, onze oude wereld... onze nieuwe wereld... onze eerste en toekomstige en mooiste wereld.'

Terug naar boven

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Ontvang een GRATIS e-book bij je aanmelding en blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws rondom onze boeken.