Achterkleinzoon Dov Forman introduceert zijn overgrootmoeder Lily Ebert, die als tiener de holocaust overleefde, en de inspirerende socialemediacampagne die ertoe leidde dat zij de familie kon ontmoeten van soldaat Shulman – de soldaat die in 1945 hielp haar te bevrijden uit Auschwitz–.
Een bankbiljet met een paar snelle, vriendelijke woorden zou voor ieder ander een bescheiden cadeau zijn, maar voor Lily Ebert symboliseerde dit het hoopvolle begin van een nieuw leven.
Op veertienjarige leeftijd werd Lily meegenomen naar Auschwitz. Ze doorstond daar maandenlang slavenarbeid, gescheiden van haar familie die later stierf in het kamp. Ze werd uiteindelijk bevrijd tijdens een dodenmars in 1945, waar ze soldaat Hayman Shulman ontmoette. Omdat hij geen papier bij de hand had, krabbelde soldaat Shulman een hoopgevend bericht op een Duits bankbiljet en gaf dat aan Lily – haar eerste echte eigendom sinds haar bevrijding.
Wanneer Dov, haar zeventienjarige achterkleinzoon, 76 jaar later het bankbiljet ontdekt, realiseert hij zich onmiddellijk het belang ervan. Na een verrassende socialemediacampagne die zich razendsnel verspreidde op internet, werd de familie van soldaat Shulman gelokaliseerd. Dit resulteerde in een buitengewone ontmoeting van Lily met de kinderen van de soldaat die haar bevrijdde.
Hier schrijft Dov over het belang van zijn overgrootmoeders stem en het ongelooflijke verhaal achter de socialemediacampagne die twee families opnieuw samenbracht.
Ik kan me niet herinneren dat er ooit een tijd is geweest waarin ik me niet bewust was van het feit dat mijn overgrootmoeder, Lily Ebert bem, een overlevende was. Niet alleen van Auschwitz, maar ook van de door de nazi’s opgelegde slavenarbeid en de dodenmars.
Het is een deel van mij, en van al Lily’s vele nakomelingen.
Na twee maanden gedwongen gescheiden te zijn van Lily door de lockdown, besefte ik hoe waardevol ze eigenlijk is. Het is een enorm privilege geweest om zoveel tijd met haar door te kunnen brengen toen ik opgroeide. Tijdens de lockdown drong pas goed tot me door dat ik ongeveer even oud was als Lily toen de nazi’s Hongarije binnenvielen in maart 1944. Zo gauw de lockdown werd opgeheven greep ik iedere kans aan om weer tijd door te brengen met Lily. Ik was vastberaden om haar getuigenis in me op te nemen en deze in levend te houden, nu ik daar nog de kans voor had.
De geschiedenislessen die ik volgde maakten mij duidelijk dat de holocaust iets is waaraan beslist geen recht kan worden gedaan in een klaslokaal of door erover te lezen in een lesboek. De meeste mensen in Engeland hebben waarschijnlijk nog nooit een overlevende van de holocaust ontmoet. De meeste mensen hebben nog nooit een tatoeage gezien op de arm van hun overgrootmoeder. A-10572. Lily’s volledige identiteit. Gereduceerd tot inkt. Een permanente herinnering aan de verschrikkingen van de nazi’s.
Anderen moeten Lily’s verhaal en wat zij heeft moeten doorstaan, alleen maar omdat zij Joods is, leren kennen en begrijpen. Door de pandemie was het voor Lily echter niet meer mogelijk om te spreken op scholen of bij andere evenementen, waar zij normaal gesproken haar getuigenis van de holocaust deelde. Dusbesloten Lily en ik om sociale media te gebruiken om haar verhaal te delen, omdat dat ons de beste optie leek.
Een van de vele aandenkens die Lily me liet zien was een Duits bankbiljet. Erop stonden tien woorden. Tien woorden van hoop.
‘Het begin van een nieuw leven – veel geluk en liefde!’ – Soldaat Hayman Shulman, geschreven op Lily’s bankbiljet
Het biljet was in 1944 aan Lily gegeven door een naamloze Amerikaanse bevrijder. Dit raakte mij diep: de soldaat die het bankbiljet gaf aan Lily was de eerste persoon die haar inspireerde om hoop te houden na het doorstaan van de hel op aarde. Het was een van Lily’s eerste eigen bezittingen na haar bevrijding. De financiële waarde mag dan verwaarloosbaar zijn geweest, het was het meer dan waard om het zesenzeventig jaar bij zich te houden. Op het moment dat ik het zag, wist ik dat het van onschatbare waarde was.
Op 5 juli 2020 plaatsten Lily en ik een foto van het bankbiljet op Twitter. Ik weet nog dat we erover grapten dat we de persoon zouden vinden die haar het biljet had gegeven. De tweet ging viraal en trok de aandacht van internationale media. Na slechts acht uur hadden we soldaat Hayman Shulman, een Amerikaanse militair, geïdentificeerd als de man die Lily het bankbiljet had gegeven en haar had vervuld met hoop. Een paar dagen later vond er een ontmoeting plaats, tussen Lily, mijzelf en de familie van Hayman Shulman. De ontmoeting met de familie Shulman op Zoom was niets minder dan een wonder voor Lily. Het was nóg een bevestiging van het leven: de nazi’s hadden niet gewonnen.
De berichtgeving in de media die volgde op het bankbiljet, leidde ertoe dat andere historici en mensen die verbonden waren met de holocaust met ons in contact kwamen. Zij konden ons voorzien van nog meer informatie rondom Lily’s reis. Het was ongelooflijk opwindend. Lily was zich er niet eens van bewust dat het grootste deel van deze informatie zelfs maar bestond.
Desondanks is Lily’s overleving van Auschwitz niet een typisch verhaal over de holocaust. Een kenmerkend verhaal wordt niet verteld. Een kenmerkend verhaal gaat over de vernietiging van een complete familie, van een compleet dorp of een complete gemeenschap – door geweervuur, gas of uithongering.
In Auschwitz deed Lily een belofte aan zichzelf. Als het haar zou lukken om te overleven, tegen alle verwachtingen in, zou ze er alles aan doen om haar getuigenis te delen; voor haarzelf en voor alle anderen die het niet overleefden.
Ik voel me vereerd en nederig dat ik Lily’s belofte mocht schrijven met Lily. Het is de vervulling van diezelfde belofte die ze meer dan 75 jaar geleden aan zichzelf deed – een bevestiging dat haar getuigenis nooit in de vergetelheid zal raken.
Het boek bestellen kan HIER.
Ontvang een GRATIS e-book bij je aanmelding en blijf altijd op de hoogte van het laatste nieuws rondom onze boeken.
